برای کسب اطلاعات بیشتر با
کارشناسان ما تماس بگیرید
۰۲۶۳۴۲۴۲۵۰۶
۰۲۶۳۴۲۴۵۸۹۱
تصفیه فاضلاب به معنی بکارگیری مجموعهای از روشها و فرآیندها جهت حذف آلودگیهای فاضلاب میباشد، به همین منظور روش های تصفیه فاضلاب به کمک این فرآیند آمده و موجب استفاده مجدد از پساب تصفیه برای مصارفی از قبیل کشاورزی و آبیاری فضای سبز و نیز مصارف شرب میشود.
با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و در راستای آن تغییر در سبک زندگی انسانها، افزایش میزان مصرف آب را منجر میشود.
از سویی دیگر با توجه به بحران کم آبی، ضرورت بازچرخانی آب و استفاده مجدد از آن، همه و همه باعث شد تا موضوع تصفیه فاضلاب به موضوعی حیاتی بدل گردد.
← اولین دلیل: مانع اصلی آلودگی آبهای زیرزمینی و خاک
← دومین دلیل: کمبود ذخایر آب و اهمیت تصفیه فاضلاب به منظور استفاده مجدد از پساب تصفیه شده جهت استفاده در زمینههای مختلف نظیر مصارف صنعتی، شهری و کشاورزی.
به فاضلابی میگویند که منشأ تولید آن جامعهی انسانی میباشد.
از جمله فاضلاب تولیدی منازل مسکونی، مجتمعهای اداری و تجاری، بیمارستانها و …
فاضلاب صنعتی
فاضلاب تولیدی مراکز صنعتی و تولیدی از جمله کارخانجات، کارگاهها، نیروگاهها و … میباشد که مهمترین انواع آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
فاضلابهای روغنی، خون و پروتئین، صنایع شیر، پالایشگاهها، صنایع فلزکاری، حاوی نشاسته، مواد شیمیایی و فنلها، فاضلابهای با جریان کم و…
بسته به نوع فاضلابها، روشهای تصفیه فاضلاب آن نیز متفاوت است.
فاضلاب خاکستری یا آب خاکستری (Grey water) شامل خروجی آبهای مورد استفاده در شستشوی خانگی است.
نحوه عملکرد سیستم تصفیه آب خاکستری
پساب ناشی از دوشهای حمام، ظرفشویی و روشوییها، وانهای حمام، ماشینهای ظرفشویی و لباسشویی هستند و به همراه فاضلاب سیاه (پساب توالت، لگن و سوند) مجموع فاضلاب تولیدی خانگی را شامل میشود.
در حقیقت فاضلاب خاکستری درصد عمدهای از فاضلاب تولیدی خانگی است که مقدار قابل توجهی از کل فاضلاب تولیدی را شامل میشود.
روش های تصفیه فاضلاب و مصرف مجدد فاضلاب خاکستری، سبب افزایش ذخیرهی آب در نواحی شهری، بالا رفتن کیفیت آب مصرفی عمومی و کاهش هزینه و همچنین کاهش مواد آلوده کنندهی محیط زیست میشود.
فاضلاب خاکستری تصفیه شده در موارد زیر کاربرد دارد :
همچنین به دلیل آلودگیهای کمتر نسبت به فاضلاب سیاه و مقدار کم پاتوژنها در آن، تصفیه آن نگرانیهای زیست محیطی، بو و انتشار آلودگی در محیط تصفیه را نیز نخواهد داشت.
در اینجا این سوال پیش میآید که فاضلاب بهداشتی-انسانی و پساب خاکستری دارای تعاریف مشابهی هستند ولی در دو دسته قرار میگیرند!!! تفاوت آنها چیست؟
آب خاکستری عموماً پساب روشویی و حمام بدون اختلاط با پساب سرویس بهداشتی میباشد.
در صورتی که این پساب با پساب سرویس بهداشتی مخلوط گردد، به پساب بهداشتی-انسانی نامگذاری میگردد.
بنابراین آب خاکستری آلودگی بسیار کمتری داشته و با یک سیستم مناسب پیش تصفیه قابل استفاده برای آبیاری فضای سبز میباشد.
منشأ تامین آب های سطحی
آب های سطحی در واقع همان آبهای موجود بر سطح زمین می باشد.
مانند آب موجود در یک رود، دریاچه، تالاب یا اقیانوس که در مقابل آبهای زیرزمینی و آبهای جوی قرار میگیرد.
به آب بارندگی و رسیدن آبهای زیرزمینی به سطح زمین، آبهای سطحی غیرشور می گویند.
مقداری از این آبها از طریق تبخیر سطحی و نفوذ به زمین و تبدیل به آبهای زیر زمینی، استفاده توسط گیاهان جهت ترادمش، استخراج توسط انسان جهت کشاورزی، شرب و صنعت یا با ورود به دریاها و تبدیل به آب شور از دست میرود.
به کلیه عملیاتی که در آن حذف مواد آلاینده فاضلاب (تصفیه فاضلاب) با مکانیسمهای فیزیکی و بدون دخالت واکنش شیمیایی یا بیولوژیکی انجام میشود، روش فیزیکی تصفیه فاضلاب گویند.
از جمله نمونههای روش فیزیکی تصفیه فاضلاب واحدهایی نظیر آشغالگیری، دانهگیری، اختلاط، انعقاد، تهنشینی، شناورسازی، صافیسازی و انتقال گاز هستند.
اولین واحد فیزیکی تصفیه خانه فاضلاب، واحد آشغالگیری بوده که به جهت جداسازی مواد جامد معلق و نسبتا بزرگ موجود در فاضلاب مورد استفاده قرار میگیرد.
عملیات جمع آوری این مواد جامد روشهای مختلفی دارد که از اصلیترین آنها میتوان استفاده از آشغالگیرها نام برد.
انواع آشغالگیر عبارتند از :
_ دستی
_ مکانیکی
_ زوج توری
آشغالگیرها سبب جلوگیری ورود ذرات معلق به درون تجهیزات مختلف تصفیه خانه از جمله پمپ میگردند.
لازم به ذکر است این روش در تصفیه فاضلاب صنعتی تنها جهت جلوگیری ورود ذرات جامد با اندازه نسبتاً بزرگ میباشد و برای جداسازی مواد آلی و غیر آلی و باکتری و ماسه معلق در فاضلاب کاربرد ندارد.
نخستین عمل ته نشینی تصفیه فاضلاب در این مرحله انجام میگیرد .
در این مرحله حوضچهای جهت جداسازی دانههای شن، سنگریزه و سایر جامدات سنگین که سرعت ته نشینی یا وزن مخصوص آنها بیشتر از جامدات آلی فساد پذیر موجود در فاضلاب است، بکار میرود.
یکنواختسازی جریان یا واحد متعادلساز به منظور غلبه بر مشکلات بهرهبرداری ناشی از نوسانات آهنگ جریان، بهبود عملکرد واحدهای پایین دست مورد استفاده قرار میگیرد .
روش ته نشین کردن مواد معلق در فاضلاب مهمترین روش تصفیه فاضلاب مکانیکی است.
اساس کار روش ته نشینی بر این هدف قرار دارد که با کاهش سرعت جریان در استخرهایی امکان ته نشین شدن مواد معلق در فاضلاب به وجود آید.
حجم استخر ته نشینی را می توان به چهار منطقه زیر تقسیم کرد:
به منظور بهبود تصفیه پذیری فاضلاب و جداسازی چربی و کف میتوان از یکسری عملیات دیگر مانند: پیش هوادهی و لخته سازی در تصفیه مقدماتی استفاده نمود.
روشهای تصفیه فاضلاب که در آنها جداسازی آلایندهها از طریق فعالیت بیولوژیکی انجام میشود را فرآیندهای واحد بیولوژیکی مینامند و موثرترین روش برای کاهش مواد آلی در آبها و پسابها میباشد.
فرآیند تصفیه فاضلاب بر اساس نوع میکروارگانیسمهای فعال، به سه گروه اصلی تقسیم میگردند:
اساس کار در این روش تصفیه فاضلاب، رساندن اکسیژن به فاضلاب است و به آن فرآیندهای هوازی گویند.
در روش بیولوژیکی هوازی، از فرآیندهای هوازی استفاده میشود.
از مهمترین ویژگیهای تصفیه فاضلاب به روش CPF، استفاده از تجهیزات هوادهی متعدد به منظور تزریق هوا به درون لجن و آمادهسازی شرایط بهتر برای رشد باکتریها و میکروارگانیسمهای هوازی میباشد.
در این روش تصفیه فاضلاب بدلیل وارد شدن بخش زیادی از لجن ته نشین شده به حوضچه مخصوص هوادهی با شدت بالاتر در آن صورت میگیرد.
در تصفیه خانههایی که ورودی پساب به آن کم میباشد، دو بخش ته نشینی و هوادهی با هم ترکیب شده و تحت عنوانSBR، فرآیند تصفیه فاضلاب صورت میگیرد.
SBR یک نوع راکتور اختلاط کامل میباشد به طوری که تمام مراحل فرآیند لجن فعال در آن اتفاق میافتد.
برای تصفیه فاضلاب شهری با جریان پیوسته، حداقل دو تانک مورد استفاده است بصورتی که یک تانک در حال پرشدن و تانک دیگر در مرحله واکنش، ته نشینی جامدات و تخلیه پساب میباشد.
SBR معمولاً دارای پنج مرحله بصورت زیر میباشد.
از دیگر روشهای تصفیه فاضلاب بیولوژیکی و هوازی میتوان به MBR اشاره نمود.
تنها در این روش از روش های تصفیه فاضلاب از حوضچه ته نشینی استفاده نمیشود و این تنها تفاوت این روش با روشهای لجن فعال میباشد و عمل جداسازی لجن توسط فیلترهای مخصوص صورت میگیرد.
فیلترهای در نظر گرفته شده جهت این کار توانایی جدا کردن ذراتی به اندازه های ۱/۰ تا ۴/۰ میکرومتر را از پساب تصفیه شده دارند.
فرآیند لجن فعال یک سیستم کشت میکروبی رشد معلق است.
در این روش، فاضلاب را وارد استخرهایی نموده و به طور مصنوعی هوا را در مجاورت آن قرار میدهند تا اکسیژن آن به صورت محلول در فاضلاب درآمده موجب زندگی و تولید مثل باکتریها شود.
تماس هوا با فاضلاب در استخرهای هوادهی به دو صورت زیر ممکن است انجام گیرد:
فاضلاب پس از دریافت اکسیژن در استخرهای هوادهی و کاهش آن وارد استخرهای ته نشینی شده، ذرات معلق که روی آنها باکتریهای هوازی قرار گرفتهاند با هم لختههائی را تشکیل داده و به نام لجن فعال در استخر ته نشینی نهایی، ته نشین میشوند.
برای افزایش بازده استخرهای هوادهی قسمتی از این لجن فعال و ته نشین شده را دوباره همراه فاضلاب خام وارد استخر هوادهی میسازند و از این رو این روش های تصفیه فاضلاب به نام روش لجن فعال نیز نامیده میشود.
فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده نوع اصلاح شدهای از فرآیند لجن فعال است.
در اين فرآیند مخزن ته نشینی اولیه حذف شده و با افزايش زمان ماند هیدرولیکی (HRT)، سن لجن (SRT) و كاستن از مقدار بارگذاري آلي سيستم، مقدار لجن توليدي به صورت قابل ملاحظهاي كاهش مييابد.
اين تغيير باعث ميشود كه حجم مخزن هوادهي حدود ۲ تا ۴ برابر بيشتر از فرآیند لجن فعال متعارفي باشد كه به همین دلیل مقاومت سيستم نسبت به تغييرات كيفي و كمي فاضلاب ورودي افزایش مييابد. همچنین زمان ماند بالا در این فرآیند باعث میشود که حجم لجن تولیدی به مقدار قابل ملاحظهای از فرآیند لجن فعال متعارفی کمتر باشد.
از آنجا که در این فرآیند مخزن ته نشینی اولیه حذف میشود، به منظور جلوگیری از ورود ذرات معلق درشت و آشغالها به واحدهای بعدی لازم است که قبل از مخزن هوادهی از آشغالگیر و دانهگیر استفاده شود.
البته در برخی موارد که ساخت دانهگیر به دلیل ظرفیت پایین سیستم تصفیه فاضلاب توجیه اقتصادی ندارد ممکن است تنها از یک آشغالگیر استفاده شود.
چون از فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده (EAAS) بیشتر برای جوامع کوچک استفاده میشود و از طرفی در این موارد نوسانات حجم فاضلاب ورودی نسبتاً زیاد است، لذا مخزن ته نشینی ثانویه در این فرآیند مقداری بزرگتر از دیگر فرآیندهای لجن فعال است.
سيستم لجن فعال با رشد چسبيده ثابت با دارا بودن خصوصيات طراحي ساده, هزينه كم عملياتي, قابليت شوك پذيري بالا و مشكلات كمتر در هنگام كار سبب ميشود تا اين سيستمها به عنوان يك پيشنهاد خوب براي تصفيه فاضلاب های مختلف بخصوص فاضلابهاي صنعتي و فاضلاب شهركهاي صنعتي مطرح باشد.
از ديگر ويژگيهاي مهم اين سيستم ميتوان به موارد زیر اشاره نمود :
همچنين اين سيستم به عنوان راهكاري براي افزايش ظرفيت تصفيه خانههاي لجن فعال بدون افزودن يا كمترين تغيير در حجم مخازن بخاطر افزودن بيومس ثابت در تصفيه خانههاي فاضلاب رونق يافته است.
فرايندهايي هستند که در آنها از يک محيط واسطه جامد استفاده ميشود، به صورتي که بر روي اين محيط ميکروارگانيزمها بصورت چسبيده و متصل به بستر (محيط) رشد مييابند و با عبور جريان حاوي مواد آلاينده، اين مواد جذب و تجزيه ميشوند.
عبور فاضلاب از کنار محیط واسط سبب تشکیل لایه های بیولوژیکی می شود.
پس از تشکیل لایه های بیولوژیکی، مواد آلي توسط ميکروارگانيزمها جذب و تثبيت ميگردد.
انواع مختلفي از فرايند رشد چسبيده وجود دارد (مانند صافيهاي چکنده و ديسکهاي بيولوژيکي دوار) که هر کدام بسته به نوع بستر مصرفي و نوع جريان از هم متمايز ميگردند .
تصفیه فاضلاب به روش MMBR نوعی لجن فعال میباشد که در این روش برای افزایش سطح تماس و سطح رشد میکروارانیسمها از پکینگ مدیا متحرک استفاده میگردد که در داخل مخزن به صورت معلق قرار میگیرند.
مزایای این روش رشد چسبیده و لجن فعال می باشد. می توان از این مزایا توامان استفاده کرد.
این مزایا شامل افزایش ظرفیت تصفیه، بهبود شرایط تهنشینی، افزایش پایداری فرآیند و کاهش لجن تولیدی اشاره کرد.
آکندهای پلاستیکی مصرفی در این روش با افزایش غلظت بیومس موجود در راکتور باعث کاهش حجم راکتور به ازای یک حجم فاضلاب ورودی مشخص نسبت به روش لجن فعال میشود.
بیو فیلم یا لایه میکروبی بر روی آکندهای غوطه ور رشد کرده و به این ترتیب توده بیولوژیکی شناور در محیط فاضلاب که نقش تجزیه کردن مواد آلی را به عهده دارد افزایش میدهند.
فرایند SBR تنها مدل از انواع سیستم های لجن فعال در تصفیه فاضلاب می باشد که به صورت چرخهای یا متناوب طراحی شده است.
در واقع یک راکتور پر و خالی شونده است و میتوان گفت یک نوع راکتور اختلاط کامل مجزا است که در آن تمامی مراحل فرآیند لجن فعال به وقوع میپیوندد.
مایع مخلوط در طی تمامی چرخهها درون راکتور باقی میماند، از این رو نیازی به تانکهای ته نشینی مجزا نیست .
ماهیت متناوب بودن جریان ورودی به راکتور SBR سبب بهره برداری از آنها در کارخانجاتی که به صورت شیفتی می باشند، شده و راحتتر از سایر سیستمهای جریان پیوسته است.
در تمامی روشهای تصفیه فاضلاب مبتنی بر لجن فعال، رشد میکروارگانیسمها به صورت معلق بوده و مقداری انرژی صرف هوادهی میشود.
زمانی که هزینه تامین انرژی بسیار بالا باشد، میتوان با استفاده از روش تماس دهندههای بیولوژیکی دوار انرژی مصرفی را کاهش داد.
تماس دهنده های بیولوژیکی دوار نوعی از بیو راکتورهای لایه ثابت هستند، که از صفحات مدور نزدیک به هم تشکیل شده اند.
جنس صفحات مدور پلی استریم و یا پلی وینل کلرید می باشد.
صفحه های مدور در عمق فاضلاب به آرامی در آن می چرخند.
مواجه متناوب مواد آلی موجود در فاضلاب با اکسیژن موجود در هوا سبب تصفیه فاضلاب میگردد.
غذای مصرفی میکروارگانیسم ها از فاضلاب و اکسیژن هوا بدست می آید.
بیوراکتور غشایی یا MBR یکی از رایجترین روش های تصفیه فاضلاب میباشد که با تلفیق تصفیه بیولوژیکی، فیزیکی و فیلتراسیون در نهایت موفق به حذف حجم بالایی از مواد جامد معلق در پسابها شده است.
در واقع این روش همان لجن فعال میباشد با این تفاوت که برای جداسازی و ته نشینی مواد معلق از فاضلاب از سیستم های غشایی استفاده میگردد.
در واقع با فرآیند تصفیه فاضلاب به روش بیوراکتور غشایی مرحله تصفیه شیمیایی و ته نشینی مواد معلق حذف میگردد.
به فرآیندهایی که در غیاب اکسیژن محلول توسط میکروارگانیسمها اتفاق می افتد، فرآیندهای بی هوازی میگویند.
در روشهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب از این فرآیندها استفاده میشود.
روش UASB ،FBR ،ASBR نمونههایی از روشهای تصفیه فاضلاب بی هوازی هستند.
لازم به ذکر است که در سپتیک تانکها به سبب عدم وجود اکسیژن محلول کافی، فرآیندهای بیهوازی بیولوژیکی غالب هستند.
سپتیک تانک نوعی روش بی هوازی تصفیه فاضلاب میباشد در واقع یک روش تصفیه فاضلاب مقدماتی میباشد, که مواد معلق قابل تهنشینی، تهنشین شده و به این طریق سبب تصفیه فاضلاب میگردد.
از سپتیک تانکها بطور گستردهای در واحدهای مسکونی و ویلایی، مجتمعهای مسکونی و اداری، کارگاههای عمرانی و ساختمانی، کارخانجات تولیدی و صنعتی، هتلها و… استفاده میشود.
پتوی لجن بیهوازی با جریان رو به بالا (UASB)
در فرآیند لایه لجن بیهوازی با جریان رو به بال(UASB)، فضولات تصفیه نشدنی را از پایین راکتور به آن وارد میکنند.
ابتدا از لایه بستر لجن که حاوی گرانولهای میکروبی است عبور کرده و مواد آلی آن مورد تجزیه قرار میگیرد.
بر اثر این تجزیه گازهای متان و دی اکسید کربن تولید میگردد.
تصفیه بیهوازی فاضلاب به روش UAFB یک روش بیهوازی میباشد که در این روش بدون حضور اکسیژن مود آلی موجود در فاضلاب تجزیه میگردد.
در این روش به دلیل عدم هوادهی به تجهیزات خاصی نیازی نیست.
آكندههايي از جنس پلاستيك يا P.V.C براي رشد و تكثير ميكروارگانيسمها كه معمولاً بسيار سريع ميباشد به وجود ميآورند.
این راکتورها دارای فرایند هضم چند مرحلهای و با اختلاط کامل در رشد معلق می باشد.
همچنین این راکتورها از نوع فرایند دوگانه بیهوازی تماسی و لجنی لایهای با جریان رو به بالا میباشد.
این فرآیند در برابر شوکهای آلی و هیدرولیکی مقاوم بوده و یک روش کاربردی جهت تصفیه انواع فاضلاب صنعتی محسوب میشود.
فرآیندهای بیولوژیکی ترکیب مختلفی از فرآیندهای هوازی، انوکسیک و بی هوازی میباشند.
این فرآیندها بمنظور دستیابی به اهداف ویژه تصفیه، با هم انجام می شود.
همچنین به عنوان فرآیندهای پیشرفته فاضلاب در حذف فسفر و نیتروژن موثر میباشد.
یکی از روشهای بیولوژیکی ترکیبی تصفیه فاضلاب جهت حذف ازت و فسفر روش MLE میباشد.
این روش در بسیاری از تصفیهخانهها به کار گرفته شد ولی سالها بعد محققان با انجام آزمایشات فراوان دریافتند که اگر فاضلاب خروجی از حوض هوادهی به حوض انوکسیک منتقل شود راندمان حذف نیتروژن چند برابر شده و به این ترتیب این فرآیند را روش “اصلاح” شدهی لودزاک و اتینگر نامیدند.
به روش های تصفیه فاضلاب که در آنها برای حذف آلایندهها از مواد و واکنشهای شیمیایی استفاده میشود، روشهای شیمیایی میگویند.
اکسیداسیون آهن، انعقاد و لخته سازی، تنظیم pH جزء روشهای شیمیایی محسوب میگردند.
یکی از اصلی ترین روشهای تصفیه فاضلاب شیمیایی، تزریق مواد شیمیایی به فاضلاب و جداسازی آلایندهها از آن میباشد.
از جمله این موارد میتوان به استفاده از دستگاههای چربیگیری فاضلاب اشاره نمود.
به منظور حذف ذرات کلوئیدی موجود در فاضلاب لازم است با استفاده از تجهیزات مختلف از قبیل چربیگیر DAF، چربیگیر API و چربیگیر CPI به انعقاد این ذرات کمک نمود.
ذرات چربی پس از انعقاد به سطح فاضلاب منتقل و قابل جمع آوری میباشند.
با تزریق مواد شیمیایی مختلف میتوان نسبت به تنظیم PH فاضلاب اقدام نمود که تاثیر زیادی بر کیفیت پسابها خواهد داشت.
کلاریفایر تجهیزات، تصفیه شیمیایی فاضلاب می باشد.
کلاریفایرها فرآیند مخلوط کردن مواد منعقدکننده و پسابها را با سرعت بالا انجام می دهند. همچنین تهنشینی آنها را آسان میکند.
در انتها لازم به ذکر است، در صورتی که هر یک از روش های تصفیه فاضلاب ذکر شده به درستی صورت نگیرد، تاثیرات منفی و مخرب زیادی برای محیط زیست داشته و در مقابل با تصفیه فاضلاب به طور موثر به حفظ محیط زیست در دنیا کمک خواهیم کرد.
در این راستا “شرکت مهندسی آب پالایش آراکیا“ در تلاش است با ارائه خدمات و مشاوره عالی در این زمینه توسط کارشناسان مجرب مجموعه، این امر را محقق کرده و نقش خود را در حفظ محیط زیست ایفا کند.
طراحی، ساخت، نصب و راه اندازی پکیج های تصفیه فاضلاب توسط مجموعه “آب پاک” نشانگر اهمیت این موضوع میباشد.
جهت کسب اطلاع و مشاوره با کارشناسان مجموعه تماس حاصل فرمایید:
۰۲۶-۳۴۲۴۵۸۹۱
۰۲۶-۳۴۲۴۲۵۰۶
۰۲۶-۳۴۲۸۳۸۵۹
۰۲۶-۳۴۲۷۹۹۵۶
شماره تلگرام و واتس آپ مجموعه “آب پاک”
۰۹۰۱۲۳۶۲۰۱۸